Πέτρος Ιωάννης Βερανζέρος ( 1780 - 1857 )

Γαλλία

Ο ποιητής και ασματογράφος Πέτρος Ιωάννης Βερανζέρος (Pierre Jean de Beranger) γεννήθηκε στο
Παρίσι το 1780. Στην αρχή του βίου του ασχολήθηκε με ταπεινά επαγγέλματα. Μεταξύ άλλων εργάστηκε
ως τυπογράφος, κλητήρας του πανεπιστημίου ενώ πολλάκις είχε συνεργαστεί με τον πατέρα του σε
διάφορα αποτυχημένα επαγγελματικά εγχειρήματα του τελευταίου. Καθοριστική υπήρξε η γνωριμία του
με τον Λουκιανό Βοναπάρτη, αδελφό του αυτοκράτορα των Γάλλων. Ο Λουκιανός Βοναπάρτης
εκτιμούσε ιδιαίτερα το απλό, γεμάτο σφρίγος και πάθος ύφος της ποίησης του Βερανζέρου η οποία
αποτυπώνεται σε ποιήματα όπως, Ο βασιλεύς του Υβετώ. Ο γερουσιαστής, Ο μεθυσμένος ανθρωπάκος και
άλλα. Όπως η άνοδος του συμπίπτει με εκείνη του βοναπαρτισμού στη Γαλλία έτσι και η πτώση
συμπίπτει με την Παλινόρθωση των Βουρβόνων στη Γαλλία. Το φιλελεύθερο περιεχόμενο των
πατριωτικών ασμάτων και ποιημάτων του θεωρήθηκε ανατρεπτικό και επιζήμιο για τη γαλλική μοναρχία
μετά το 1815 καθώς έντονη αναδυόταν στα ποιήματά του η νοσταλγία των ναπολεόντειων θριάμβων.
Την ίδια στιγμή ξεκάθαρος ήταν o αντικληρικαλιστικός χαρακτήρας πολλών έργων του, γεγονός το οποίο
προκάλεσε την αντίδραση εκ μέρους του καθολικού κλήρου, πυλώνα της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΗ.
Ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία προκαλούσε το γεγονός ότι το ριζοσπαστικό περιεχόμενο της ποίησης του
είχε ως μέσο του τον απλό και σαφή στίχο, του οποίου ο λαϊκότροπος χαρακτήρας τον έκανε αμέσως
δημοφιλή. Κορύφωση της σύγκρουσής του με το παλινορθωμένο Ancien Regime αποτέλεσε η τρίμηνη
φυλάκισή του, κατά την οποία όμως συνέχισε να είναι παραγωγικός και δημιουργικός, καθώς στη
διάρκεια του τρίμηνου εγκλεισμού του συνέθεσε σειρά ασμάτων. Διόλου αποθαρρυμένος από την
περιπέτειά του, συνέχισε να ασκεί σφοδρή κριτική προς το καθεστώς και ήταν παρών στα γεγονότα που
οδήγησαν στην εκδήλωση της Ιουλιανής Επανάστασης του 1830 στο Παρίσι, στην πτώση του Καρόλου
Ι και στην άνοδο του “βασιλιά-πολίτη” Λουδοβίκου Φίλιππου.

Αντισυμβατικός μέχρι το τέλος του βίου
του, αρνήθηκε κάθε τιμητική διάκριση, μεταξύ αυτών την είσοδο του στην Ακαδημία και τη συμμετοχή
του στην Εθνοσυνέλευση. Η ποίηση του Βερανζέρου αγαπήθηκε πολύ από τους επαναστατημένους
Έλληνες καθώς με την πέννα του συνέδραμε των αγώνα τους εναντίον των Οθωμανών. Πολλά ποιήματά
του έχουν ως έμπνευση τη θυσία και τα δεινά των εξεγερμένων Ελλήνων. Τα πλέον γνωστά,
εμπνευσμένα από την Επανάσταση του 1821 έργα του είναι, το Φανταστικό Ταξίδι και Τα Ψαρά.
Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω απόσπασμα των Ψαρών, όπου συνυπάρχει η συμπάθεια για τους
Έλληνες αλλά και η καταδίκη της πολιτικής της Ιεράς Συμμαχίας που κυριαρχούσε στην Ευρώπη:
Η σκλάβα Ευρώπη είπε συλλογισμένη:
Ας λευτερωθεί ένας λαός! Και ξαφνικά...
Ειρήνη! Κραύγασαν με φωνή οργισμένη
οι αρχηγοί που ο θεός τούς περιφρονά.
Ο Μπάιρον ήταν εν’απευκταίο κακό,
τους είδαν να γελάν όταν στον τάφο ́χε μπει.
Του Χριστού πάμε να βρομίσουμε το ναό
η χριστιανή Μοναρχία δε θα μας γδικηθεί.
(μτφρ. Ηλίας Χρόνης)

Ο Βερανζέρος απεβίωσε στο Παρίσι το 1857.